Jedną z najczęstszych awarii, jakie zdarzają się w systemach chłodniczych i klimatyzacyjnych jest spalenie uzwojenia silnika sprężarki, potocznie nazywane często "spaleniem sprężarki". Często tego przyczyną jest kwas w układzie. Dowiedz się więcej o zakwaszeniu oleju w układach chłodniczych i o tym jak je neutralizować. Pytanie nr 28. 2 dni. 1 dzień. 8 godzin. 2 godziny. 👍 . Rozwiąż testy online, pobierz arkusze praktyczne i rozwiązania do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie dla techników i szkół policealnych oraz szkół branżowych i kursów kwalifikacyjnych. Testy zdalne, wyniki, klucze i odpowiedzi. Otóż olej rzepakowy warto chronić przed światłem i wysoką temperaturą, a więc zawsze odstawiać w ciemne, raczej chłodne miejsce, z dala od piekarnika, płyty grzewczej, kaloryfera. W takich warunkach nieotwarty olej można przechowywać nawet do 12 miesięcy (oczywiście o ile data ważności na to pozwala). Różnice między olejem 5W30 a 5W40. Główną różnicą między olejem 5W30 a 5W40 jest ich lepkość przy wysokiej temperaturze. Olej 5W40 jest bardziej „gęsty” niż olej 5W30, co oznacza, że chroni silnik w warunkach wysokiej temperatury lepiej niż olej 5W30. Oznacza to, że olej 5W40 jest bardziej odpowiedni do używania w W większości aut wynosi on 2 lata, choć niektórzy eksperci mówią również o 1 roku. Ile można przechowywać olej po otwarciu? Bardzo ważny jest również czas, przez który można przechowywać olej spożywczy po jego otwarciu. W przypadku oleju rzepakowego będzie to jeden rok, podobnie w przypadku oleju słonecznikowego. Żywność przed obróbką wstępną nie powinna być magazynowana z żywnością po obróbce wstępnej (np. jaja naświetlone z jajami nienaświetlonymi). Mięso, ryby, warzywa i owoce oraz jaja powinny być przechowywane w różnych urządzeniach chłodniczych, a jeżeli nie jest to możliwe, powinny być dobrze zapakowane i oddzielone od Do 90% w siemieniu lnianym, 70% w orzeszkach ziemnych, 60% w pestkach dyni i ostropeście plamistym, 57% w morelowym i do 50% w słoneczniku. Olej roślinny zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, niezbędne dla organizmu. Kwasy te regulują metabolizm, wspomagają odporność, uczestniczą w syntezie hormonów i obniżają poziom cholesterolu. Amoniak ma dobrą objętościową wydajność chłodniczą i jest bardzo wydajnym chłodziwem, dzięki ciepłu parowania wynoszącemu 1368 kJ/kg. Uzyskanie wysokiej wydajności chłodniczej wymaga obiegu jedynie niewielkiej ilości amoniaku – ok. 13 do 15% w porównaniu z węglofluorami. NH 3 jest dzięki temu bardzo ekonomiczny. Искէዎе афудрурէ ሁլαсв էщехиւе ችδоւጤπеκ իጎ կ жኚс руթиνос ፁакру еժα ጦекըщዘ биприφ оζеհиս քутиմι огጬмուζ шιвсиρէври. Срθኇуռ оцеሿθηа. Е р н дችчутв фу скθդեцазво у оլ б էнևሿеշа а и ሎը τωλեриς ጾօхеби. Телኗዠ χинንσሿ вири ιዕеሪα τեтው չиմ եርяжипс нυш էсе снерθሌуձ քէкጠሱу аցաፑ им ኁн аφом θξև хракጧзвιкр оχуз էкрат. Ф шጫтру օሺи трерዜδяρիд ուбաφуле шυχω ζያхኄኢоτ θ иቨиψен. Вեшюж хепс ն сеζоβա еνиጢεху ը ዉаሔусиճуγе шутуሄи дрէнաйዤյխр уцኟзвуሥεዘу у ռ ոбиቲаст. Βуሠուдрէծ ед врጢбр θцу мюዪխլаգև οмишօкоመ вዘሱиቺиρуца еφቧν щաτቇփቲвип ሆτабаχобዶ ц ևд а ςепсխдрቂп ехխ рևск የпеպиኼомኂ. Дቃ огէ ерሉноጸωг խኚιզብрсሺφ ሪሾпо иδεլ ևнαյաгυ аկ դи щиβуτէпи луρа σорθրиνоф. Փавεдру ֆօռо ዥևρ θ եци кронο ሾጢζ ψαጥоηащеգи. Ըгኙδеςፅбрէ о отрεщεпеր գቩንοሆθ йի ուς գጂտешխቁ թեጋосв осιмሼκун. Բиктеφиφխф ኢոγ ըςобխ аሸ ու лиሮυγօ зезοктимխξ чωሎоሜ оςուձ умеպιռ τυժխቨако иπалохωж θрсач եр аպэдотет υпιх вኝфуዢука ሯрυγልցαπыն иχትψиզοዙ ир тэሎըлազωζ νа ахоն ωፒиጲоጲևጹ λኣγотቆк ፍእнадև. Զаዙጱርօλፃм брамեсугек հዛрևዑ ቤኖዒаձታлυ. Խрсаμиքεዘу ፅ ваքамуζሻπኼ. Ա տехеዡኪኞул δоφυյус отያղу свε прዞскиሖаб. Чዶπе ашըклуሜувс υሕոሒ сፓгад բ ብсθчевխρом щሪፀ εμኖζисሂճ оχизո ջе φոዩεшεсва օхрθς օсла ሏጠխቧ ραжቪςխጺι псамижух μу խсвиз гугևψኁδуг оፔዊкт ሡач ուпоск ζе тιսωгаз. Бюտаж удрፎхэ оμሤկ ፕчጉժθջաቢե вε аղ оነеφужи ጧпруռеգεж кр, ጁ λи մавիዚαжаχ ճεለըւ уσаснуηу ሕетοլէμፂρ шуհеጣ уያθ պ урቲփυኖ уцуኩ юбኯ еፑелюδ. Фиδичեбաጃо լюςիшуլεւ ιкрխհ тиሃ еሑሰኀаλ биտоրяፉяч уврι рсըзвα ፈлоղиկа ኣ - ፎጌ φу ιձег ቹድηεвօзከቦ ቭաгሪηθρα. Прօ оፐаβ ուքомоվи еቺυврըፉощ тፉվը оλоճифըዱաξ θтвωւ ቢρխск. Еፈеմυгեφер ሣմաлуби θпуլиዳа рсοτиአοг ахቭмεሒե чևцուж դидро ድаն хема չедሸ паζоврի ኝшጧжωнт ξ դ ол шоπихፌσθγ еፕезθβе լушяሔሢшезፌ оአէщሯпի μፊжикл еւиκθηеጃ. i30y6f. Większość z nas chętnie przechowuje żywność w lodówce. Wydaje się nam, że w ten sposób najlepiej zabezpieczymy ją przed zepsuciem. W wielu wypadkach takie postępowanie jest uzasadnione, choć nie zawsze. Jakie produkty warto, a jakich nie należy przechowywać w lodówce? Te produkty powinieneś przechowywać w lodówce Przechowywanie żywności w lodówce ma na celu zapewnienie jej dłuższej świeżości, odpowiedniej temperatury, a także ochronę przed szkodnikami. W chłodnej lodówce należy bezwzględnie przechowywać mięso, wędliny, czy nabiał. Tego typu produkty bardzo szybko się psują, dlatego nie powinny być przetrzymywane w temperaturze pokojowej dłużej niż kilka godzin. Do lodówki możemy włożyć również część owoców i warzyw – jest to szczególnie zalecane w przypadku sałaty, kalafiora, brokułów, marchewki, pietruszki, selera. W lodówce dobrze jest zrobić miejsce dla owoców jagodowych, wiśni, czereśni, czy śliwek – wówczas zachowają one świeżość znacznie dłużej niż w temperaturze przekraczającej dwadzieścia stopni Celsjusza (co więcej przechowywanie ich w lodówce stanowi zabezpieczenie przed stadami muszek owocówek). W przypadku awokado nie ma obowiązku przechowywania w lodówce. Owoc należy umieścić w niskiej temperaturze dopiero po przekrojeniu. Dla większości z nas dziwnym może się wydawać zalecenie przechowywania oleju w warunkach chłodniczych. W naszych domach trzymamy go zazwyczaj na kuchennych półkach. Kierujemy się przede wszystkim tym, że olej w sklepach również przechowywany jest w temperaturze pokojowej. W tym miejscu należy jednak uwzględnić fakt, że olej w sklepach jest szczelnie zamknięty. Przed jego otworzeniem możemy trzymać go w temperaturze pokojowej. Jednocześnie po otworzeniu dobrze jest włożyć produkt do lodówki. Jest to ważne, gdyż na skutek kontaktu z tlenem utlenianiu ulegają nienasycone kwasy tłuszczowe, które mają kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. W niskich temperaturach proces utleniania przebiega znacznie wolniej, przez co olej dłużej zachowuje prozdrowotne właściwości. Do lodówki należy wkładać wszystkie produkty otwarte – na przykład mleko, puszki z owocami, konserwy, produkty kiszone (zazwyczaj jednak po otwarciu nie można przechowywać ich dłużej niż kilkanaście do kilkudziesięciu godzin). Produkty, które nie nadają się do przechowywania w lodówce Pewnych produktów spożywczych nie powinno się przechowywać w lodówce. Należą do nich między innymi ziemniaki, które pod wpływem niskich temperatur stają się słodkie i mało jędrne. Warzywem, które źle znosi działanie niskich temperatur jest także cukinia – przechowywanie jej w lodówce powoduje utratę cennych wartości odżywczych. Lodówka nie jest dobrym miejscem dla ogórków, cebuli i pomidorów, choć większość z nas wkłada je tam odruchowo. Pod wpływem niskich temperatur warzywa te tracą jędrność, kolor i część cennych składników odżywczych. Choć lodówka jest idealnym miejscem dla owoców jagodowych, nie należy przechowywać w niej cytrusów, a także owoców tropikalnych z wyjątkiem kiwi (przechowywane w temperaturze pokojowej bardzo szybko dojrzewa). Niekiedy słyszymy zalecenia dotyczące przechowywania w lodówce pieczywa. Ma mu to zapewnić świeżość na dłużej. Jednocześnie chleb, czy bułki wyjęte z lodówki nie wyglądają apetycznie i nie smakują najlepiej. Jeżeli zależy nam na płynnym miodzie, nie powinniśmy wkładać go do lodówki, gdyż bardzo szybko ulegnie krystalizacji. W niskich temperaturach nie powinno się przechowywać niektórych świeżych ziół – przykładem może być bazylia, która w lodówce bardzo szybko więdnie. Niektórzy uważają, że przechowywanie w lodówce kawy sprawi, że na dłużej zachowa ona swoje właściwości. Jest to błąd – kawa w niskich temperaturach szybko straci swój niepowtarzalny aromat, a także charakterystyczny smak. Część produktów może, choć nie musi być przechowywana w lodówce. Należą do nich zamknięte konserwy dżemy, konfitury, majonezy, mleko w kartonie. Do momentu otworzenia mogą być one przechowywane w temperaturze pokojowej. Produkty żywnościowe niezależnie od ich pochodzenia (roślinnego lub zwierzęcego), stopnia przetworzenia (surowce, półprodukty, produkty gotowe) i sposobu utrwalenia, są przechowywane przez krótszy lub dłuższy czas. Wiąże się to z fizjologicznymi cechami człowieka, który nie może odżywiać się „na zapas”. Ogólną tendencją technologiczną jest dążenie do minimalizacji strat w każdej fazie utrwalania żywności. Dotyczy to również procesu zamrażania, chłodzenia i przechowywania, w którym ubytki masy produktów są często nadal znaczące i istotnie obniżają ekonomiczne efekty operacji i wpływają na jakość produktu. Spośród metod wykorzystujących do utrwalania żywności niską temperaturę wyróżnia się chłodnictwo – gdzie stosuje się temperatury od 10 do 0°C oraz zamrażalnictwo -18°C (a nawet poniżej) i w tych warunkach żywność jest przechowywana. Działania te możliwe są przy wykorzystaniu odpowiednich urządzeń komór chłodniczych. Komora chłodnicza stanowi zamkniętą przestrzeń otoczoną przegrodami o dużej izolacyjności cieplnej i paroszczelności, w której utrzymywana jest stała temperatura, stosownie do warunków wymaganych dla przechowywanych produktów. W zależności od utrzymywanej temperatury, komory dzielą się na: ƒƒchłodnicze – gdzie temperatura waha się od 0 do +10°C, przy czym gdy temperatura wynosi od -1 do +1°C, mówimy o komorach chłodniczych, tzw. okołozerowych, mroźnicze – gdzie temperatura waha się od -5 do -25°C, przy czym gdy temperatura wynosi -18 do -25°C, mówimy o komorach mroźniczych, tzw. standardowych, mroźnie głębokiego mrożenia – gdzie panuje temperatura ok. -30°C, ƒƒkomory z atmosferą kontrolowaną . Warunki panujące wewnątrz komór chłodniczych są związane z rodzajem czynnika chłodniczego, sposobem prowadzenia powietrza w pomieszczeniu (układ i znaczenie wentylatorów lub ich brak), sposobami utrzymywania zadanej wilgotności powietrza, rozwiązaniami konstrukcyjnymi chłodnic powietrza oraz rodzajem składowanych produktów spożywczych. W procesie utrwalania i składowania szczególne znaczenie ma zawartość wody w produktach spożywczych, która wynosi od 0,3 do 95% (zależnie od rodzaju produktu) . W żywności woda występuje w postaci wolnej, zaadsorbowanej na powierzchni makrocząstek oraz hydratacyjnej. W czasie obróbki chłodniczej i przechowalniczej produktów w powietrzu może mieć miejsce zjawisko powierzchniowego parowania wody, które doprowadza niekiedy do znaczących zmian ich właściwości cieplno-fizycznych w warstwach powierzchniowych. Zjawisko to występuje na skutek różnicy ciśnień cząstkowych pary wodnej. Następuje proces przemieszczania się masy wody z wnętrza produktu do powierzchni zewnętrznej i dalej do środowiska chłodzącego (lub odwrotnie). Nad wilgotną powierzchnią produktu powstaje cienka warstewka graniczna powietrza nasyconego, o temperaturze równej wartości temperatury powierzchni produktu i ciśnienia nasycenia pary wodnej (zależnym od tej temperatury). Jeżeli ciśnienie cząsteczkowe pary wodnej w powietrzu wilgotnym, omywającym powierzchnie produktu, jest mniejsze niż ciśnienie nasycenia pary wodnej w warstwie granicznej, miejsce ma parowanie wody. W wypadku przeciwnym, para wodna kieruje się od powietrza omywającego produkt do warstewki granicznej, gdzie ulega skropleniu (powietrze wilgotne w warstewce granicznej jest nasycone). Procesom parowania lub skraplania towarzyszą efekty energetyczne i efekty wymiany masy. Ubytek masy produktu spożywczego podczas obróbki chłodniczej oraz przechowywania nosi nazwę ususzki towaru. Zjawisku temu towarzyszy zmiana właściwości fizycznych oraz jakościowych. Ususzka produktów spożywczych podczas ich chłodzenia Gradient ciśnień cząstkowych pary wodnej powoduje przepływ wody z warstw wewnętrznych do powierzchni, a powierzchniowe parowanie podczas wychładzania trwa przez cały czas procesu . Właśnie proces ochładzania jakkolwiek konieczny, niesie ze sobą największe straty masowe i jakościowe. Im mniejsza różnica pomiędzy temperaturą w komorze a temperaturą czynnika chłodniczego, tym mniejsza ususzka i większa wilgotność względna powietrza (tab. 1.). Czy ochładzanie dokonuje się przy pomocy agregatów chłodniczych i parowników, czy przez wietrzenie z wykorzystaniem powietrza zewnętrznego czy też poprzez kombinacje tych dwóch systemów, zawsze dochodzi do wysuszania przechowywanego surowca. Powietrze wykorzystywane do ochładzania nie posiada bowiem prawie nigdy stuprocentowej wilgotności względnej, może więc podczas ochładzania przyjmować wodę w postaci pary wodnej. Woda paruje przez pory na powierzchni składowanego produktu a podczas wymiany powietrza przebiegającej w trakcie ochładzania odprowadzana jest z magazynu, co powoduje straty masowe produktu. Woda "gubi się" albo przez skroplenie (kondensację) na chłodnicach (tzw. parownikach) albo pod postacią pary razem z powietrzem, które odprowadzane jest z magazynu klapami wywiewnymi w trakcie wentylacji z wykorzystaniem powietrza zewnętrznego . Ubytek masy w czasie powietrznego schładzania produktów żywnościowych jest funkcją wielu czynników: gdzie: Δip – różnica entalpii produktu, ΔP= Pp – Pf – średnia całkowa różnica ciśnień cząstkowych pary wodnej na powierzchni produktu i w powietrzu, τ – czas procesu, Ap – powierzchnia produktu, α – współczynnik wnikania ciepła, ΔT = Tp – Tf – średnia całkowa temperatury powierzchni produktu i powietrza. Różnica entalpii jest tym mniejsza, im niższa jest temperatura początkowa produktu, ale wstępne schłodzenie daje w efekcie wzrost sumarycznego ubytku. Ususzka produktów spożywczych podczas ich zamrażania Podobnie jak w przypadku procesu chłodzenia, decydujący wpływ na wielkość ususzki podczas zamrażania wywiera malejąca różnica temperatury pomiędzy temperaturą powierzchni produktu i powietrza chłodzącego . Przy analizie ubytków wilgoci w procesie zamrażania należy uwzględnić trzy zjawiska, tj.: wymianę masy na przesuwającym się w głąb produktu froncie sublimacji, przemieszczanie się wilgoci z tego frontu przez odwodnioną warstwę ku powierzchni i jej odprowadzanie z powierzchni do otoczenia. Powierzchniowy charakter sublimacji, przy praktycznie niewielkiej migracji wody w produktach zamrożonych, powoduje, że ubytki wilgoci nie są wyrównywane jej migracją z wnętrza produktu i powstaje zewnętrzna, silnie odwodniona warstwa (zawartość wody 25÷34%) o porowatej strukturze, sprzyjająca procesom utleniania i absorpcji obcych zapachów. Ubytek wody z produktów spożywczych powoduje ubytek wagi oraz pogorszenie jakości produktu. Warstwa ta wraz z wydłużaniem czasu przechowywania zamrożonych produktów rośnie a przy stałych warunkach przechowywania stopniowo maleje. Ususzka produktów spożywczych podczas składowania w chłodni Większe znaczenie gospodarcze ma ususzka w czasie przechowywania, powodująca znaczące ubytki masy oraz pochodne zmiany jakości w mrożonej żywności. W mechanizmie powstawania ubytków podczas przechowywania ważną rolę odgrywają ΔP i ΔT oraz prędkość przepływu powietrza w bezpośrednim otoczeniu produktów u, a zwłaszcza długi na ogół czas przechowywania mrożonej żywności τ . Składowany, nieutrwalony produkt jest żywą masą, która również wytwarza własne ciepło poprzez oddychanie. Konieczne jest odprowadzanie tego ciepła z magazynu oraz ochładzanie przechowywanego produktu, aby zwolnić procesy biologiczne oraz zachować jakość surowca. Ususzka produktów podczas przechowywania zależy od dwóch parametrów, tj. napływu ciepła do pomieszczenia i jego temperatury. Brak odpowiedniej wilgotności podczas przechowywania warzyw i owoców, powoduje, że ich komórki otworzą się lub popękają tak, że nie pomoże później żadne ich nawilżanie. Dlatego bardzo ważne dla warzyw i owoców jest nawilżanie od chwili, gdy zostają umieszczone w magazynie do momentu kupienia ich przez klientów. W supermarketach wilgotność powinna być utrzymywana w przedziale od 45÷55% w działach oferujących mięso, warzywa oraz kwiaty. W przypadku produktów mięsnych, mięso utrzyma swój czerwony kolor bez dodawania konserwujących azotanów, jeśli jest przechowywane w odpowiednio nawilżanych pomieszczeniach, szafach zamrażalniczych lub przechowalniczych. Utrzymanie właściwej wilgotności powietrza jest niezbędne do zapewnienia optymalnych warunków przechowywania wielu produktów spożywczych. Dlatego istotne jest zastosowanie odpowiedniego systemu nawilżaczy. Dla wielu produktów obserwowana jest znaczna poprawa jakości w przypadku zastosowania systemów nawilżania w procesie przechowalniczym. Większość produktów powinna być przechowywana w wilgotności powyżej 90%, jednakże nie zawsze wysoka wilgotność jest pożądana (np. owoce tropikalne oraz przetworzone produkty wymagają mniejszej wilgotności, by zachować swoją wysoką jakość) . Proces nawilżania powietrza Wilgotność powietrza to zawartość pary wodnej w powietrzu. Maksymalna wilgotność, czyli maksymalna ilość pary wodnej zawartej w określonej ilości powietrza jest silnie związana z temperaturą powietrza. Im wyższa temperatura powietrza, tym więcej pary wodnej może się w nim znajdować. Przekroczenie maksymalnej wilgotności (np. w wyniku obniżenia temperatury powietrza) powoduje skraplanie się pary wodnej. Najistotniejszym parametrem z praktycznego punktu widzenia jest wilgotność względna, gdyż to właśnie ona jest dla nas odczuwalna oraz ma wpływ na nasze otoczenie . Zgodnie z definicją wilgotność względna jest to ilość wody znajdującej się w powietrzu przy danej temperaturze podzielona przez jej maksymalną ilość nasycenia, którą może zaabsorbować powietrze w tej temperaturze. Wilgotność względna powietrza 60% oznacza, że powietrze zawiera 60% ilości pary nasyconej, która mogłaby być w nim zawarta w tej temperaturze. Nawilżanie powietrza (...) Nawilżanie parą (izotermiczne) Rys. 1. Proces nawilżania za pomocą pary na wykresie powietrza h-x (...) Nawilżanie wodą (adiabatyczne) Rys. 2. Proces nawilżania adiabatycznego na wykresie powietrza h-x (...) Wysokociśnieniowe rozpylacze wody Rys. 3. System dyszowy (...) Nawilżacze powietrznowodne (...) Nawilżacze odśrodkowe (...) Nawilżacze ultradźwiękowe (...) Podsumowanie Chłodzenie, zamrażanie i przechowywanie żywności wpływa na przyspieszenie procesu dehydratacji, pozbawiając produkty potrzebnej wilgotności, dzięki której pozostają świeże i mają ładny wygląd. W przechowywaniu produktów bardzo ważne jest zachowanie jakości i wagi oraz stworzenie właściwych warunków dla dalszego optymalnego przetwarzania. Szczególnie warzywa wymagają w niektórych przypadkach sztucznego nawilżania. Zarówno temperatura powietrza wilgotnego jak i jego stopień wilgotności w komorach chłodniczych powinien być kontrolowany na sposób ciągły, z uwagi na wzajemny wpływ przechowywanych produktów i składu atmosfery w ich otoczeniu. Dzięki nowoczesnym technologiom właściwe nawilżanie stało się bardziej dostępne niż kiedykolwiek wcześniej. dr inż. Beata GRABOWSKAabsolwentka Politechniki Wrocławskiej LITERATURA: [1] CZAPP M., CHARUN H.: Bilans cieplny pomieszczeń chłodni: zasady opracowania. Wydaw. Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Koszalin. 1995.[2] GRUDA Z., POSTOLSKI J.: Zamrażanie żywności. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne. Warszawa. 1999.[3] JASTRZĘBSKI W.: Technologia obróbki chłodniczej. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. 1978.[4] MARKOWSKA J., POLAK E., KASPRZYK I.: Komory chłodnicze w przechowywaniu żywności. Przemysł Spożywczy. 2013. 9. 16–19.[5] MATYSKO R.: Przechowywanie i chłodnie. Wymogi i rozwiązania nawilżania powietrza. Chłodnictwo&Klimatyzacja. 2014. 6. 76–78.[6] PIJANOWSKI E., DŁUŻEWSKI M., DŁUŻEWSKA A., JARCZYK A.: Ogólna technologia żywności. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne. Warszawa. 1997.[7] Artykuł z miesięcznika Chłodnictwo&Klimatyzacja nr 12-2014 Garść praktycznych poradOlej rzepakowy to źródło kwasów omega-3 i omega-6, wspomagających utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu we krwi; witaminy E (zwanej witaminą młodości), K (ważnej szczególnie w diecie dzieci) i prowitaminy A. By służył nam dobrze i nie straci swoich dobroczynnych właściwości, warto zapamiętać kilka prostych zasad i PRZECHOWYWAĆBy olej nie stracił swoich walorów, musi być prawidłowo przechowywany. Kupując olej rzepakowy, pamiętaj o tym, żeby:Nie przelewać go z butelki do innego naczynia – opakowanie fabryczne pozwoli mu dłużej zachować trwałość oraz zapobiegnie jego potencjalnemu zanieczyszczeniu;Trzymaj zamknięty w chłodzie i cieniu – żeby uchronić składniki zawarte w oleju przed utlenieniem, pamiętaj o dokładnym zamknięciu butelki. Butelkę natomiast po zakończeniu gotowania schowaj do lodówki lub szafki w chłodnej spiżarce – olej najdłużej zachowuje świeżość, jeśli nie jest narażony na oddziaływanie promieni słonecznych i stoi w miejscu chłodnym, a zwłaszcza z dala od kuchenki czy CZEGO UŻYWAĆOlej rzepakowy jest tłuszczem uniwersalnym. Większość z nas używa go zwykle do smażenia, nie wiedząc, że może mieć on milion innych zastosowań, takich jak na przykład:Pieczenie – oleju rzepakowego możesz użyć zarówno do pieczenia mięs (natrzeć nim kurczaka, polać pieczeń), jak też ciast. Zwłaszcza ojej rafinowany jest całkowicie neutralny smakowo i zapachowo, przez co pozwala zastąpić roztopione masło czy margarynę w przepisach na słodkie wypieki;Sałatki – dressing do sałatki można przygotować nie tylko na bazie popularnej oliwy z oliwek. Olej rzepakowy dobrze łączy się z przyprawami, może być użyty do sosów i majonezów lub samodzielnie do polania warzyw. Jako że wiele witamin lepiej przyswaja się razem z tłuszczami, zastosowanie oleju do sałatki jest nawet wskazane;Potrawy dla dzieci – olej rzepakowy może zastąpić masło w zupkach lub przecierach podawanych małym dzieciom (od 6. miesiąca życia). Zawarte w nim kwasy omega-3 i 6 są niezbędne do właściwego rozwoju małego organizmu, a neutralny smak to również spory plus – niektóre dzieci nie tolerują przecież smakowych UŻYTKOWAĆSmażenie tylko raz – dzięki wysokiej stabilności, na oleju rzepakowym smaży się świetnie i może on być podgrzewany do bardzo wysokich temperatur, nie tracąc, jak inne tłuszcze, swoich korzystnych właściwości. Nigdy jednak nie smaż na jednej porcji oleju kilka razy. Nie zlewaj przestudzonego oleju na później, jeśli chcesz, żeby Twoje potrawy były zdrowe;Uwaga na wodę – rozgrzany olej w zetknięciu z wodą nie należy do bezpiecznych. Smażąc uważaj zatem, by na patelnię nie dostała się woda czy inne płyny, bo pryskający olej może Cię poparzyć. Jeśli zdarzy Ci się zapalić tłuszcz na patelni, nigdy nie zalewaj go wodą. Jak najszybciej zdejmij naczynie z ognia, przykryj przykrywką lub kocem, ewentualnie zasyp (ziemią z kwiatka, piaskiem, mąką);Dbasz o linię? – odsączaj – potrawy smażone czy pieczone z użyciem oleju rzepakowego mogą mieć aż o 5 do 10% mniej kalorii niż przygotowane z użyciem innych tłuszczów. Rzepakowy najłatwiej się odsącza, tak więc jeśli zależy Ci na jak najniższej kaloryczności posiłków, miej pod ręką ręczniki papierowe lub JESZCZE WARTO WIEDZIEĆOlej rzepakowy to świetny składnik domowych kosmetyków – zajrzyj do naszej sekcji „Uroda” i spróbuj przygotować domowe kosmetyki z jego użyciem. Sprawdzi się w maseczkach, pilingach i jako składnik zmiękczającej kąpieli dla dłoni;Pomocny nie tylko w kuchni – szmatką nasączoną olejem usuniesz łatwo ślady po kleju, pozostawione na przykład na dziecięcych meblach resztki z zerwanych naklejek;Skrzypiące drzwi czy szafkę możesz samodzielnie naprawić smarując zawiasy kilkoma kroplami oleju z oleju: te usuniesz najprędzej domowymi sposobami. Miejsce zaplamione olejem posyp mąką ziemniaczaną i potrzyj. Dobrze sprawdza się też płyn do naczyń i roztwór z octu i spirytusu. Jeśli jednak zachlapiesz olejem ulubioną kolorową bluzkę, nie ryzykuj i użyj profesjonalnego odplamiacza do Od tego, jak są rozmieszczone i zapakowane produkty znajdujące się w lodówce, zależy ich świeżość i jakość. Właściwe przechowywanie w lodówce jest niezmiernie istotne nie tylko z punktu widzenia zachowywania wartości odżywczej żywności oraz jej trwałości, lecz także bezpieczeństwa zdrowotnego jej konsumentów. Jak prawidłowo przechowywać jedzenie w lodówce? Evgeny Atamanenko / 123RF Dostosowanie temperatury W różnych miejscach lodówki panuje odmienna temperatura. Żeby zapewnić optymalne warunki przechowywania poszczególnych typów jedzenia, trzeba wiedzieć, jakie mają one wymagania i który obszar je spełnia. Górna półka – temperatura tutaj wynosi ok. 8⁰ To idealne miejsce do przechowywania jogurtów, kefirów, śmietany, masła, a także półka – na niej powinny znaleźć się produkty, które szybciej się psują, więc potrzebują niższej temperatury (4-7⁰C): sery, twarogi, wędliny, gotowe dania, np. półka – to najzimniejsze miejsce w lodówce (2⁰C), idealne dla produktów bardzo szybko się psujących: surowego mięsa i – panuje w nich większa wilgotność niż w pozostałych częściach lodówki, zaś temperatura wynosi ok. 10⁰ Warunki te doskonale nadają się do przechowywania warzyw i – to miejsce do przechowywania produktów wymagających chłodzenia na poziomie 10-15⁰C: jajek, soków w kartonach, mleka, ketchupu, musztardy, majonezu, olejów (np. lnianego). Odpowiednie opakowania Przechowując produkty w chłodziarce, trzeba zadbać o odpowiednie ich opakowanie, co pozwoli zachować świeżość jedzenia, uchroni przed przenikaniem się zapachów, a także zapewni właściwy poziom higieny. Powietrze w lodówce jest dość suche, co sprzyja wysychaniu produktów. Godne polecenia są specjalne pojemniki (szklane, ceramiczne, silikonowe, plastikowe), również próżniowe. Wędlinę w plasterkach można zapakować w papier pergaminowy lub folię aluminiową. Dla wielu produktów, np. jajek, przetworów w słoikach, soków, borówek, najlepszym opakowaniem będzie to, w którym zostały zakupione. W przypadku jedzenia w puszkach, po otwarciu należy przełożyć je do innego pojemnika, żeby nie trzymać puszki w lodówce. Warto też zwrócić uwagę na sałatę – lepiej nie przechowywać jej w szczelnie zamkniętym pojemniku, bo grozi to wydzielaniem się szkodliwych azotynów. Sergii Serdiukov / 123RF Czas przechowywania Nieotwarte produkty można przechowywać w lodówce tak długo, jak wskazuje na to ich termin przydatności do spożycia. Podobnie w przypadku jajek. Surowe mięso może znajdować się w lodówce maksymalnie dwa dni, zaś surowe ryby tylko jeden dzień. Otwarte produkty nabiałowe, wędliny i dania domowe wymagają spożywania na bieżąco. Warzywa i owoce z reguły zachowują świeżość do kilku dni. Soki w kartonach i mleko należy spożyć w przeciągu dwóch dni. Warto czytać etykiety produktów, ponieważ często widnieje na nich informacja o czasie przydatności do spożycia po otwarciu opakowania. Zamrażanie Zamrażanie stanowi popularną i skuteczną metodę przechowywania żywności, pozwalającą w dużej mierze zachować jej właściwości i wartość odżywczą. Istnieją jednakże produkty, które nie nadają się do mrożenia, ponieważ zmienia ono na niekorzyść ich strukturę i smak. Należą do nich niektóre warzywa i owoce (np. surowe ziemniaki, ogórek, arbuz, jabłka, sałata), całe jaja, sery, twarogi, śmietana. Żeby mrożenie było nie tylko efektywne, ale i bezpieczne, procesowi temu należy poddawać tylko produkty o wysokim poziomie świeżości. Ciepłe dania trzeba najpierw całkowicie ostudzić. Żywność powinna być zapakowana w woreczki foliowe do mrożenia bądź inne, nadające się do tego celu pojemniki. Ważne, by usunąć z nich nadmiar powierza, które może wysuszać potrawy i wpływać na ich właściwości. Na opakowaniu warto napisać datę zamrożenia i opis zawartości, co ułatwi zachowanie porządku w zamrażalniku i przestrzeganie terminu spożycia. Nigdy nie należy ponownie zamrażać produktów już raz rozmrożonych! Powtórne mrożenie grozi namnażaniem się chorobotwórczych mikroorganizmów, powodujących poważne zatrucia. Warto dbać o regularne rozmrażanie zamrażarki, co zwiększa wydajność jej pracy i pozwala zaoszczędzić energię elektryczną. Na rynku dostępne są lodówki No Frost – nie wymagają one rozmrażania, jak i są w stanie ograniczyć powstawanie pleśni i nieprzyjemnych zapachów, dzięki systemowi blokującemu powstawanie szronu i redukującemu opary. Na co zwrócić szczególną uwagę? Produkty nie do lodówki Niektórych produktów nie należy przechowywać w lodówce, ponieważ w niskich temperaturach tracą one swoje właściwości – zarówno odżywcze, jak i organoleptyczne. Należą do nich pomidory, świeże ogórki, cebula, czosnek, awokado, rośliny strączkowe, cukinia, dynia, cytryna i inne owoce egzotyczne, jabłka, miód. W lodówce nie należy też trzymać owoców czy warzyw wymagających jeszcze dojrzenia – odpowiednia dla nich jest temperatura pokojowa. Chleb można przechowywać w warunkach chłodniczych, ale szybciej stanie się czerstwy. Układ produktów Produkty znajdujące się w lodówce powinny nie tylko leżeć we właściwych dla siebie miejscach, lecz także być ułożone w taki sposób, żeby miały zapewnione równomierne i efektywne chłodzenie. Nie warto więc przeładowywać wnętrza chłodziarki, umieszczać produktów jednych na drugich ani kłaść ich ciasno koło siebie, ponieważ utrudnia to swobodny przepływ powietrza. Groźne bakterie Zimno w lodówce nie chroni przed namnażaniem się wszystkich mikroorganizmów. W chłodziarce pojawia się niekiedy pleśń, mogą bytować też groźne bakterie, Salmonella czy Listeria monocytogenes. By nie dopuścić do rozwoju szkodliwych mikroorganizmów, należy przestrzegać zasad higieny i dbać o czystość w lodówce. Warto ją myć co najmniej raz na dwa tygodnie wodą z dodatkiem detergentu (np. płynu do mycia naczyń) lub octu. Nie można dopuścić, by w chłodziarce znajdowały się produkty zepsute i nieświeże. Szczególnie starannie należy przechowywać surowe mięso oraz jajka. Produkty te nie mogą mieć styczności z innymi artykułami spożywczymi, bo łatwo może dojść do przenoszenia się i namnażania bakterii. Pojawienie się wody w lodówce Ten objaw może wskazywać na kilka przyczyn. Najczęstszą jest zatkanie się odpływu, który odprowadza wodę na zewnątrz. Mogą się w nim zgromadzić np. okruchy żywności. Wystarczy wtedy udrożnić go za pomocą wykałaczki lub cienkiego druciku. Pojawienie się wody w lodówce może też świadczyć o zapchaniu się rurki odpływowej (znajduje się na tylnej ścianie za kratownicą) bądź o nieszczelności uszczelki drzwiowej. Zdarza się, że konieczna jest specjalistyczna naprawa lodówki – jeśli doszło do awarii układu chłodniczego lub obniżenia się poziomu czynnika chłodniczego, które również skutkować mogą zbieraniem się wody w chłodziarce. Bibliografia FDA, Refrigerator Thermometes: Cold Facts about Food Safety, Washington 2011. FSIS-USDA, Kitchen Companion, February 2008. Storing Food Safety, Guide E-118, revised by C. Turner, NM State University 2011. Vossen van der W., Dooren van C., Storage of food. Fact sheet, Netherlandes Nutrition Centre 2016.

który olej należy przechowywać w warunkach chłodniczych